بازاندیشی فلسفة تاریخ در تفکر علم‌الأسمایی تاریخی؛ تبیین حکمت تاریخ از منظر فردید

فردید فلسفه تاریخِ مدنظرِ خود را علم­الاسماء تاریخی نام می­نهد. در تفکر فردید اندیشة تاریخی که حاصل تجلّی و غیاب اسماءالله در عرفان ابن‌عربی ــ آن­گونه که در کتاب فصوص‌الحکم و در آثار شارحان او آمده است ــ به همراه حوالت تاریخی در فلسفة هیدگر، فیلسوف شهیر قرن بیستم آلمان است درهم‌آمیخته می‌شود و با نوآوری­هایی  به‌صورت علم­الاسماء تاریخی درمی‌آید. بسیاری از اندیشمندان، جمعِ اندیشة تاریخی ابن‌عربی و هیدگر را که متعلق به دو سنت تاریخی متفاوت هستند کاری مهمل و بی‌معنی، و حاصل آن را ملغمه­ای بی‌مبنا و بنیاد دانسته­اند. نگارندگان هرچند به فلسفه تاریخِ مدنظر فردید انتقاداتی را وارد دانسته، ولی معتقدند کار فردید بازاندیشی دو سنت متفاوت در شرق و غرب جهان و جمع­آوری آن در دستگاه فکریِ مخصوص به خود است. پرسش اصلی تحقیق، این است که تفکر علم‌الاسماء تاریخی فردید دارای چه بصیرت­هایی برای محققان رشته تاریخ دارد؟ مدعای این پژوهش آن است که هرچند می­توان ایرادهایی به اندیشة تاریخی فردید وارد کرد، ولی برای کسانی که تاریخ را به‌صورت حرفه­ای مطالعه می­کنند، بصیرت­های بنیادین و اساسی دارد که تاکنون در میان دانشگاهیان رشته تاریخ مغفول مانده و این مقاله سعی بر تبیین و وصفِ این نحوۀ تفکر دارد.